Thai giới hạn tăng trưởng trong tử cung (FGR) rất khó định nghĩa. Theo định nghĩa chung mà Hiệp hội Sản Phụ khoa quốc tế (FIGO) đưa ra: Thai giới hạn tăng trưởng xảy ra khi thai không đạt được tiềm năng phát triển của nó và làm tăng nguy cơ bệnh suất và tử suất chu sinh (trẻ tử vong trong tuần đầu tiên ra đời).

Nguyên nhân dẫn đến Thai giới hạn tăng trưởng

“Giới hạn” ở đây có thể do nhiều nguyên nhân. Theo FIGO (2021), hai nhóm nguyên nhân chính dẫn đến thai giới hạn tăng trưởng là do nuôi dưỡng kém và do bệnh lý. Trong đó nguyên nhân do nuôi dưỡng kém thì chia thành 3 nhánh nhỏ xuất phát từ mẹ, từ nhau và dây rốn. Tuy nhiên, nhóm nguyên nhân liên quan đến bất thường trao đổi tử cung - nhau chiếm đa số 25-30% trong các trường hợp thai giới hạn tăng trưởng trong tử cung. 

Phân loại thai giới hạn tăng trưởng 

Sự khác biệt về cơ chế bệnh sinh nên Thai giới hạn tăng trưởng trong tử cung (FGR) được chia ra FGR khởi phát sớm và FGR khởi phát muộn.

Với Thai giới hạn tăng trưởng trong tử cung khởi phát sớm, xảy ra trước tuần thứ 32, đặc thù là sự xâm nhập lá nhau, thành tạo lá nhau không hoàn toàn ở Tam cá nguyệt 1 và 2.  Bởi vậy FGR sớm thường nghiêm trọng hơn, bất thường lớn trên phổ Doppler, liên quan tình trạng rối loạn tăng huyết áp ở mẹ và suy chức năng nhau trầm trọng hơn so với khởi phát muộn. Do đó cần nhận diện sớm để có hướng quản lý kịp thời. Trong FGR sớm, do sự bất thường trong việc xâm nhập lá nhau, khiếm khuyết trong thành tạo lá nhau xảy ra rất sớm, có thể bắt đầu trong Tam cá nguyệt 1 và 2 nên dẫn đến suy chức năng các đơn vị mạch máu trong nhau, gây thiếu Oxy trường diễn cho thai.

Bệnh sinh của FGR khởi phát muộn liên quan tới mọi bệnh lý gây bất thường trao đổi tử cung – nhau dẫn đến thiếu oxygen trường diễn bào thai, bao gồm: tăng huyết áp; đái tháo đường có trước thai kỳ có tổn thương cơ quan đích; hội chứng kháng phospholipid; hoặc mọi bệnh lý gây thiếu oxygen trường diễn ở mẹ hoặc giảm khả năng vận chuyển oxygen đến thai như thiếu máu nặng, bệnh lý hemoglobin,các bệnh phổi mạn tính trong thai kỳ, mẹ hút thuốc lá… 

Các bất thường ở nhau (suy giảm tuần hoàn nhau thai, giảm diện tích bề mặt bánh nhau…), các bất thường về dây rốn (dây rốn bám mép, bám màng, dây rốn 1 động mạch đơn thuần …) là nguyên nhân phổ biến nhất gây nên FGR muộn.

Quản lý Thai giới hạn tăng trưởng trong tử cung

• - Điều lưu ý trước tiên là phải loại trừ khả năng có các bất thường di truyền, dị tật nghiêm trọng ở thai hay nhiễm trùng bào thai đi kèm;
• - FGR sớm là chỉ định tư vấn di truyền và xét nghiệm chẩn đoán trước sinh (moderate, strong quality);
• - Siêu âm hình thái học chi tiết là công cụ hỗ trợ tìm nguyên nhân FGR;
• - Nếu các khảo sát xác nhận tình trạng không có khả năng sống trong môi trường ngoài cơ thể thì việc kéo dài thai kỳ trở nên vô nghĩa.

Thai giới hạn tăng trưởng trong tử cung có điều trị được không?

Theo BS CKI. Võ Quốc Việt, khoa Sản - Bệnh viện Hoàn Hảo Kei Mei Kai, hiện nay, chưa có phương pháp điều trị nào hiệu quả trong việc đảo ngược hay ngăn chặn diễn tiến của Thai giới hạn tăng trưởng trong tử cung. Bởi vậy, bác sĩ Việt khuyến cáo, đánh giá sức khỏe thai và quyết định thời điểm sinh là những chiến lược chính quản lý những thai này.

Nhằm giúp các mẹ hiểu hơn về Thai giới hạn tăng trưởng, BVĐK Hoàn Hảo – Dĩ An tổ chức lớp tiền sản “Những điều thai phụ cần biết về thai giới hạn tăng trưởng” với phần chia sẻ chuyên môn từ BS CKI. Võ Quốc Việt. 

• - Thời gian: 8:30 – 11:00, ngày 07/04/2024
• - Địa điểm: Bệnh viện Đa khoa Hoàn Hảo Kei Mei Kai – Dĩ An
• - Đăng ký: bit.ly/dk-lophoctiensan

Chương trình được phối hợp tổ chức cùng chuỗi cửa hàng mẹ bầu và em bé Kidsplaza. Để ba mẹ sẵn sàng cho hành trình mới, tại chương trình, Bệnh viện Hoàn Hảo Kei Mei Kai hướng dẫn ba mẹ thực hành tắm trẻ sơ sinh. Chương trình gửi đến 100% mẹ bầu tham dự 1 lượt siêu âm bầu miễn phí, cùng nhiều phần quà hấp dẫn khác đến từ các thương hiệu uy tín: Morinaga, NutiFood, Osaki, Pocari …